Popielec, Środa Popielcowa (staropolska Wstępna Środa) jest to pierwszy dzień Wielkiego Postu. To dzień pokuty, który przypada na 46 dni kalendarzowych (40-dniowy okres postu, bez wliczania niedziel) przed Wielkanocą. Środa Popielcowa wypada między 5 lutego, a 10 marca. Tego dnia kapłan posypuje głowy wiernych popiołem i wypowiada słowa: Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię lub prochem jesteś i w proch się obrócisz.
Tradycja posypywania głów popiołem na znak pokuty pojawiła się w VIII wieku. W XI wieku papież Urban II uczynił go obowiązującym zwyczajem w całym Kościele. Wówczas postanowiono, że popiół będzie pochodził z palm poświęconych w Niedzielę Palmową z ubiegłego roku.
Od początku wielkiego postu, aż do Wigilii Paschalnej, nie mówi się „Alleluja”. Wierni uczestniczą w nabożeństwach Drogi Krzyżowej oraz w Gorzkich Żalów.
